W dniu 26.11.2021 decyzją Dyrektora Narodowego Centrum Nauki przyznano nam pokaźne środki finansowe na realizację projektu badawczego pt. "Dynamika dna dalekiego przybrzeża morza bezpływowego". Projekt realizowany będzie w latach 2022-2025 przez zespół badawczy Zakładu Mechaniki i Inżynierii Brzegów IBW PAN pod kierownictwem prof. Rafała Ostrowskiego. Celem projektu jest zbadanie i teoretyczny opis natężenia ruchu piaszczystych osadów w umiarkowanych odległościach od brzegu, na głębokościach rzędu 15-20 m, gdzie w świetle obowiązujących teorii oddziaływanie ruchu wody na dno morskie jest znikome. Według przyjętej i częściowo już udowodnionej hipotezy, intensywny ruch osadów dennych może w tym rejonie wystąpić i będzie to miało miejsce w szczególnych przypadkach jednoczesnego oddziaływania sztormowego falowania i przepływów stacjonarnych typowych dla otwartego morza, tj. prądów wiatrowych. Osiągnięcie celu projektu nastąpi wielotorowo i wieloetapowo. Przewiduje się analizę dostępnych informacji, danych i innych materiałów, modelowanie teoretyczne (symulacje komputerowe) oraz badania terenowe. Analiza służyć będzie stwierdzeniu, jakie warunki hydrodynamiczne Bałtyku (bezpływowego morza szelfowego) mogą być siłą sprawczą ruchu osadów piaszczystych tworzących dno morskie poza strefą przybrzeżną. Opis teoretyczny (modelowanie komputerowe) badanych zjawisk obejmować będzie prędkości przepływu wody i natężenie ruchu ziaren piasku w warstwie przydennej poddanej działaniu fal i prądów generowanych wiatrem. Do tego celu zaadaptowany zostanie model matematyczny opracowany w IBW PAN w latach ubiegłych. Ważnym elementem badań będą pomiary terenowe w rejonie Morskiego Laboratorium Brzegowego IBW PAN w Lubiatowie poza strefą przyboju przy użyciu - zakupionej na potrzeby i ze środków projektu - boi falowej z prądomierzem akustycznym. Pomiary wykonywane będą w odległości ok. 2800 m od brzegu, w miejscu gdzie głębokość wody wynosi 18 m. Wykonane zostaną również cyfrowe mapy obszaru o wymiarach 500 m x 2500 m w rejonie głębokości 16-20 m przed i po okresie sztormowym, które wraz z obrazowaniem sonarowym oraz dokumentacją fotograficzną wykonaną przez nurków pozwolą na obserwację zmian dna morskiego, powstawania form dennych i ich migracji. Uzupełnieniem tych badań będzie pobór i analiza prób gruntu budującego dno morskie w obszarze głębokowodnym.

W przybrzeżnych obszarach Bałtyku, na głębokościach rzędu 15-20 m, ruch wody i piaszczystych osadów dennych jest najsłabiej rozpoznany i dlatego odnośne badania są pożądane, chociażby dla celów czysto poznawczych. Identyfikacja warunków, w jakich ruch ten może wystąpić i z jakim natężeniem, wniesie nową jakość do nauki, owocując istotnym postępem w dziedzinie badań morza. W dalszej perspektywie postęp ten przejawi się niewątpliwie innowacyjnymi rozwiązaniami problemów inżynierii morskiej, w szczególności inżynierii brzegów morskich. Spodziewać się można na przykład wykorzystania wyników niniejszego projektu do optymalizacji działań związanych z przeciwerozyjną i przeciwpowodziową ochroną brzegów z zastosowaniem sztucznego zasilania piaskiem czerpanym z dna morskiego. Możliwe będzie uzyskanie wiarygodnej prognozy tempa zapiaszczania się podwodnych wyrobisk i ich oddziaływania na ruch wody oraz ocena możliwości ponownego wykorzystania tych wyrobisk jako źródła osadów dla potrzeb inżynierskich. Dodatkowym celem praktycznym realizowanego projektu będzie określenie parametrów przydennych procesów hydro- i litodynamicznych w sąsiedztwie budowli posadawianych w strefie dalekiego przybrzeża i możliwość predykcji wymyć gruntu przy fundamentach tych budowli.