Sieci tematyczne

Planowanie przestrzenne w obszarach przybrzeżnych

Dlaczego?  Co można zrobić?  W jaki sposób?   Kto?

Dlaczego?

Planowanie przestrzenne w obszarach przybrzeżnych jest ważne jako wszechstronna podstawa integracji polityki oraz jako proces wdrażania strategii dotyczących zarządzania obszarami przybrzeżnymi. Na poziomie globalnym, regionalnym (np. Morza Śródziemnego, Bałtyku, itd.) czy też na poziomie EU istnieją różne instytucje decyzyjne mające możliwość stymulowania ZZOP w tym zakresie, które wspierają takie działania (przykładowo Parlament Europejski, Rekomendacje Rady EU dotyczące wdrażania Zintegrowanego Zarządzania Obszarami Przybrzeżnymi, Konwencja Barcelońska). Podstawy takie istnieją również na poziomach krajowych (ostatnio w Grecji powstała Specjalna Sieć Planowania Przestrzennego i Zrównoważonego Rozwoju dla obszarów przybrzeżnych, aby kierować polityką publiczną, w celu wprowadzenia ZZOP). Istnieje również szeroki obszar potencjalnych agend planowania z uwzględnieniem ZZOP w całej Europie, ale tylko kilka najlepszych może brać udział w doskonaleniu istniejących możliwości.

Co można zrobić?

• opracowanie wszechstronnego Programu ramowego w zakresie morskiego i przybrzeżnego planowania przestrzennego jako instrumentu służącego integracji i wdrażania strategii zarządzania obszarami przybrzeżnymi.
• Program niniejszego tematu bedzie skierowany na nastepujące zagadnienia:
  • wzorce oceny postępu w zakresie ZZOP
  • strukturyzacja planowania przestrzennego w obszarach przybrzeżnych w różnych skalach, od lokalnej do ogólnoeuropejskiej
  • wcielenie morskiego i przybrzeżnego planowania przestrzennego w ramowy program zrównoważonego rozwoju- propagowania wiedzy
  • propagowanie wiedzy
  • światowa wymiana doświadczeń

ENCORA może na różne sposoby przyczynić się do budowania mostów pomiędzy nauką a podejmowaniem decyzji, zapewniając rozwój narzędzi i technik, wskaźników, baz danych i GIS, itd. dla odwzorowania i oceny stanu oraz konfliktów w obszarach przybrzeżnych, efektów działalnosci człowieka oraz czynników politycznych, wartościowania strategii, planów, programów, projektów itd. ENCORA może dostarczyć wartościowych danych początkowych dla rozpoczynających się najnowszych działań (np. CAMP Cypr) oraz ożywic zainteresowanie działaniami z przeszłośi (np. European Demonstration Project dla ZZOP), zachęcając do dalszych inicjatyw. Program integruje narodowe programy badawcze z zakresu morskiego i przybrzeżnego planowania przestrzennego w poszczególnych krajach.

W jaki sposób?

1. Należy stworzyć system monitoringu i oceny obszarów, gdzie występują konflikty i problemy w formie wspólnego forum oceny stanu europejskich obszarów przybrzeżnych oraz wskaźników dla oceny postępu w zakresie ZZOP oraz strategii krajowych, jak przewiduje Rekomendacja Rady EU dla ZZOP. Może to ułatwic zarządzanie zasobami, rozwiązywanie problemów zarządzania w przypadkach wielokrotnego bądź konfliktowego użytkowania zasobów naturalnych informując zainteresowane strony (instytucje), ułatwiając ich zaangażowanie). Taki system może śledzić pojawiające się problematyczne punkty/obszary na bazie zagadnień kluczowych (np. erozja, utrata siedlisk, itd.), identyfikując je wcześniej i dostarczając dokładnych i szczegółowych informacji dla tworzenia nowych strategii.
2. Strukturyzacja Planowania Przestrzennego w Obszarach Przybrzeżnych na poziomie europejskim powinna zostać przetestowana na wielu poziomach i w różnych skalach. Można je rozważać na bazie dużego ekosystemu, regionalnych jednostek administracyjnych, krain geograficznych w jakimś państwie itd. Ważne jest również powiązanie ZZOP z zarządzaniem zlewniami rzek w aspekcie Ramowej Dyrektywy Wodnej. Zagadnienia planowania przestrzennego w obszarach przybrzeżnych należy rozpatrywać w aspekcie poziomu krajowego i unijnego. Większość krajów europejskich, posiadających dostęp do morza staje wobec problemów związanych z zarządzaniem obszarami przybrzeżnymi i większość krajów zmaga sie z takim czy innym problemem.
3. Planowanie przestrzenne w obszarach przybrzeżnych powinno byc również testowane w powiązaniu ze zrównoważonym rozwojem i innymi zagadnieniami, obejmującymi także parametry społeczno-ekonomiczne. Dla wcielenia ZZOP w ramy zrównoważonego rozwoju korzystnym może być stworzenie systemu wspomagania decyzji dla planowania przestrzennego w obszarach przybrzeżnych. Za pomoca takiego systemu można oceniać spójność zagadnień planowania/zarządzania w tych obszarach z polityką krajową i regionalną. Optymalne rozwiązania zostaną wybrane po dokładnym przetestowaniu systemu wspomagania decyzji, włącznie z analizą efektywności nakładów oraz kosztów i korzyści. Przepisy w zakresie ochrony środowiska oraz instrumenty ekonomiczne można ocenić ze względu na ich wkład w osiągnięcie stanu trwałego rozwoju i zintegrowanie procesu decyzyjnego. Takie narzędzie może pomóc w opracowaniu prognozy optymalnych scenariuszy oraz może ułatwic aktywne zaangażowanie zainteresowanych instytucji.

Opis mechanizmów koordynacyjnych:

Mechanizm/Opis mechanizmu/Wyniki/Rozpowszechnianie/Beneficjenci

1. Warsztat, rok 1. Zorganizowany zostanie warsztat na temat postępu w badaniach planowania przestrzennego stref brzegowych. Zaprezentowane zostaną wyniki najnowszych prac w połączeniu z wymianą idei, co ma prowadzić do określenia nowych celów oraz opracowania materiałów dla działań 2, 3 i 4. Przygotowany zostanie syntetyczny Raport, dostępny bezpośrednio na stronie internetowej naszej sieci tematycznej. Będzie on użyteczny dla badaczy i praktyków. Będzie on też stanowić wkład na poziomie unijnym dla formułowania celów polityki zarządzania, ubiegania się o finansowanie badań itp.
2. Osiągniecia eksperymentu dotyczącego ustalenia wzorców rok 1. Opracowanie systemu monitoringu i oceny problemów i obszarów konfliktowych (identyfikacja zagadnień takich jak przeciwstawne cele, instytucjonalne podejścia, środki, itp.). Przygotowany zostanie zbiór kryteriów / wskaźników. Otrzymane wyniki będą bezpośrednio dostępne oraz zostaną opublikowane w wybranych czasopismach fachowych. Będą one cennym materiałem dla decydentów i menedżerów, którzy pragną bardziej efektywnie wykorzystywać dostępne zasoby, określic priorytetowe działania oraz zwiększyć wydajność swych wysiłków.
3. Powstanie zespołu ekspertów, rok 2. Zespół ekspertów zajmie się wymianą informacji na temat dobrych praktyk w za-kresie planowania przestrzennego obszarów przybrzeżnych dla opracowania pomysłów/wskazówek strukturyzacji tego planowania. Rozwiniętę zostanie multidyscyplinarne podejście do planowana w obszarach przybrzeżnych i basenach rzek. Zostaną ocenione różne narzędzia analizy, takie jak wskaźniki, krytyczne obciążenie, etc.Przygotowany zostanie zestaw wskazówek/wytycznych opartych o katalog dobrych praktyk. Wzięte będą przy tym pod uwagę takie dokumenty jak wytyczne PAP/UNEP. Opracowany raport będzie dostępny bezpośrednio stanowiąc wydatną pomoc dla wszystkich jednostek i instytucji, które pragną inicjować wdrażanie metodologii ZZOP.
4. Wykonanie studium,rok 2. Opracowanie Sytemu Wspomagaania Decyzji dla planowania przestrzennego i podejmowania decyzji w obszarach przybrzeżnych. Przygotowana zostanie płyta CD (ograniczona ilość kopii) zawierająca demonstracje przygotowanego Systemu, w celu zachęty do stworzenia podobnych systemów dla poszczególnych specyficznych przypadków.
5. Warsztat,rok 3.Zorganizowany zostanie warsztat z udziałem Komisji Europejskiej dla stworzenia połączenia wiedzy naukowej z procesami tworzenia polityki/strategii zarządzania. Protokół z warsztatu będzie bezpośrednio dostępny, przygotowane będą rekomendacje odnośnie usprawnienia tego procesu. Istnieje wiele przesłanek zastosowań innowacyjności nauki w praktyce, co powinno skutkować powstaniem bardziej efektywnych strategii/polityki zarządzania, określeniem bardziej precyzyjnych kryteriów oceny proponowanych projektów badawczych, itp.
6. Wymiana i rozpowszechnienie informacji, rok 3. Wymiana informacji z innymi centrami ZZOP, np. UNEP i innymi częściami świata. Rozpowszechnienie informacji w krajach europejskich, gdzie nie istnieją lub dopiero powstają sieci krajowe.Wykorzystanie witryny internetowej sieci. Publikacja elektronicznego biuletynu i jego dystrybucja wśród różnych sieci i jednostek.

Kto?

prof. H. Coccossis, Lab. of Environment and Spatial Plannig, Univ. of Thessaly, Grecja